Diyabet Hemşireliği

Ülkemizde Diyabet Hemşireliği

Diyabetin toplumda sık görülen ve sıklığı yaşla birlikte artan bir hastalık olduğu

düşünüldüğünde farklı alanlarda çalışan tüm hemşirelerin diyabetli hastalarla karşılaşması

kaçınılmazdır. Diyabetli hastalar yatarak veya ayaktan sağlık hizmeti veren merkezlerde takip

edilebilmektedir. Yataklı tedavi kurumlarında çalışan hemşireler yatarak veya ayaktan tedavi

gören hastalara bakım verirler. Sağlık ocakları ve dispanserler gibi primer bakım

merkezlerinde görevli olan hemşireler de ayaktan tedavi gören diyabetli hastaların

yönetiminde sorumluluk alırlar. Bu nedenle sağlık hizmetlerinin farklı basamaklarında

(birinci, ikinci ve üçüncü basamak) görev alan tüm hemşirelerin diyabetle ilgili temel bilgi ve

beceriye sahip olması gereklidir. Bu durumun yanısıra; diyabet kronik bir hastalıktır ve zaman

içinde tabloya eklenen komplikasyonlar da hesaba katıldığında birey ve toplum için ağır bir

yük getirmektedir. Teknolojik gelişmelerin getirdiği yeniliklerle birlikte, diyabetli birey

özelleşmiş bir tedavi ve bakım yaklaşımına ihtiyaç duyar. Temel hemşirelik eğitimi almış olan

hemşireler bu gereksinimleri karşılamakta yetersiz kalacaklardır. Bunların bir sonucu olarak

diyabet yönetiminde, diyabet ekibi içinde yer alacak, bu konuda özel eğitim almış "diyabet

hemşire"sine gereksinim vardır.

Ülkemizde yüksek lisans ve doktora programları ile uzman hemşireler

yetiştirilmektedir, fakat bu uzmanlaşmış grubun uzmanlık alanlarına göre sağlık hizmetlerinde

istihdamı sağlanamamaktadır ve aynı zamanda yasal olarak mesleki rol ve sorumlulukları,

görev alanları tanımlanmamıştır. Mevcut durum ülkemizde diyabet hemşireliğinin

geliştirilebilmesi için hemşirelik eğitimi standartlarının ve hemşirelik yasalarının

düzenlenmesinin gereğine işaret etmektedir. Lisans ve lisansüstü eğitimin düzenlenmesi ile

birlikte farklı düzeylerde eğitim almış hemşirelerin rol ve sorumluluklarını belirleyen

yasalarla hemşirelikte branşlaşma sağlanabilecektır. Ülkemizde diyabet bakımında kaliteli

hemşirelik hizmetini sağlamak için, diğer düzenlemelerin yanısıra şu anda varolan hemşirelik

gücünü diyabet bakımında etkin hale getirmek gereklidir. Bu da diyabetli hastalarla çalışan

hemşirelerin diyabet konusunda eğitim programları (standartları belirlenmiş eğitim kursları,

hizmet içi eğitim programları gibi) ile desteklenmesi yoluyla yapılabilir.

Tüm bu gerekçelerle 1995 yılında kurulan Diyabet Hemşireliği Derneği (DHD)

kurulduğu günden bu yana pek çok etkinlik düzenleyerek yüzlerce hemşirenin eğitimine

katkı sağlamıştır. Ulusal ve uluslar arası pek çok etkinliğe de katılan dernek Marmara

Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu ve İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale

Hemşirelik Yüksekokulu ile işbirliği halinde diyabet hemşireliği sertifika programları

düzenleyerek 130 hemşireyi DİYABET HEMŞİRESİ olarak sertifikalandırmıştır. Sertifika

sahibi hemşirelerin ve diyabetlilerle çalışan tüm hemşirelerin çalışma koşullarının

düzenlenmesi , özlük haklarının korunması konusunda yapılacak olan yasal düzenlemelere

hemşireler adına taraf olan derneğin Sağlık Bakanlığı ve pek çok meslek örgütü ile işbirliğini

sürmektedir. Diyabet Hemşireliği Derneğinin 2005 itibari ile 300’ün üzerinde üyesi

bulunmaktadır.

DİYABET HEMŞİRELİĞİ DERNEĞİ (DHD)’nin TANIMINA* GÖRE

DİYABET HEMŞİRELİĞİ (* Bu tanım Federatıon Of European Nurses In Diabetes (FEND)’in tanımı doğrultusunda hazırlanmıştır)

DİYABET HEMŞİRESİ, diyabetin yönetiminde ileri bilgi ve becerisi olan, uygulayıcı,

eğitici, danışman, yönetici, araştırıcı, koordinatör, yenilikçi, mesleki faaliyetlerden sorumlu

meslek üyesidir.

GÖREV ÜNVANI

• Uzman Diyabet Hemşiresi
• Diyabet Hemşiresi

Uzman Diyabet Hemşiresinin Nitelikleri

Diyabet hemşireliği alanında lisans üstü (yüksek lisans ve/veya doktora) eğitim programını

tamamlayan ve diyabet hemşireliği ileri eğitim sertifikasına sahip olan hemşirelerdir.

Uzman Diyabet Hemşiresinin Görevleri

• Diyabetli bireyin doğrudan bakımında ileri (teknik, iletişim, kavramsal) becerilere sahiptir.
• Diyabette hizmet kalitesinin geliştirilmesinde yer alır.
• Yetkili olduğu birimde diyabetle ilgili araştırma faaliyetlerini başlatır.
• Uygun kurslar için müfredat geliştirilmesi de dahil olmak üzere, eğitim programlarına
• katılır.
• Klinik denetleme araçları yoluyla bakımın etkinliğini kritik olarak değerlendirir,
• temel problemleri tanımlamak için araştırma yapar ve buna göre problemleri çözer
• Multidisipliner ekiple işbirliği içinde rehberler, protokoller ve politikalar hazırlar,diyabet bakım sistemini geliştirir.
• İsteği ve bilgisiyle değişim aracı olarak rol modeli olur ve liderlik yapar
• Kendi iş yükünü yönetmede otoritedir, hastane ya da merkezden taburcu olan diyabetli bireyi diğer sağlık profesyonellerine yönlendirir

Diyabet Hemşiresi

En az hemşirelik önlisans, tercihen hemşirelik lisans veya hemşireliğe denk sağlık memurluğu

lisans programından mezun olan, en az 2 yıl diyabetlilerle çalışmış ve diyabet hemşireliği

temel eğitim sertifikasına sahip olan hemşirelerdir

Diyabet Hemşiresinin Görevleri

• Diyabetli bireyin bakım önceliklerini belirler, hemşirelik girişimlerini başlatır, izler,değerlendirir, diğer sağlık profesyonellerine yönlendirir.
• Diyabetli bireyin sağlık potansiyelini artırmak ve desteklemek, bakımın sürekliliğinisağlamak için diyabetli birey ile birlikte veya diyabetli birey adına karar verir.
• Diyabetli bireyin özbakım yeterliliğini sürekli olarak tanılar ve uygun eğitimi verir.